Cách theo dõi bé phản ứng sau tiêm chủng ở trẻ nhỏ

Sau tiêm chủng trẻ thường có phản ứng gì?

Phản ứng thông thường sau tiêm chủng là các biểu hiện nhẹ và có thể tự khỏi, thường xảy ra sau khi sử dụng vắc xin, bao gồm các triệu chứng tại chỗ như: Mẩn ngứa, đau, sưng, đỏ tại vị trí tiêm; triệu chứng toàn thân như sốt dưới 39 độ C và một số triệu chứng khác (khó chịu, mệt mỏi, chán ăn).

Phản ứng nặng sau tiêm chủng, có thể bao gồm

Sốc phản vệ (rất hiếm gặp)

Co giật, khóc thét, quấy khóc dai dẳng, li bì, hôn mê

Thở khò khè, khó thở, tím tái

Đau quặn bụng, ỉa đái không tự chủ

Đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, nôn mửa

Mạch nhanh nhỏ, khó bắt.

2. Những lưu ý sau khi tiêm phòng vắc xin

2.1. Theo dõi 30 phút sau tiêm tại cơ sở tiêm chủng

Nhân viên y tế kiểm tra các dấu hiệu phản ứng sau tiêm chủng

Nhân viên y tế kiểm tra nhiệt độ cơ thể và vết tiêm trước khi cho khách hàng ra về.

2.2. Chăm sóc tại nhà

Cần tiếp tục trẻ theo dõi tại nhà ít nhất trong vòng 24h sau tiêm chủng về các dấu hiệu: Tinh thần, ăn, ngủ, thở, nốt phát ban trên da, triệu chứng tại chỗ tiêm...

Gia đình cần chú ý

Cho trẻ ăn/bú đủ bữa, đủ số lượng, đúng tư thế; không cho ăn nằm

Kiểm tra thường xuyên trẻ, đặc biệt là ban đêm

Dùng thuốc cho trẻ theo chỉ định của bác sĩ (nếu có)

Nếu trẻ sốt: Cặp nhiệt độ, chườm mát, dùng hạ sốt theo đơn

Không đắp bất kì chất gì vào vị trí tiêm (lá cây, chanh, khoai tây...)

Tất cả các trường hợp tiêm vắc-xin, cần đưa trẻ KHÁM LẠI NGAY khi:

Trẻ co giật, khóc thét, quấy khóc kéo dài, li bì, bú kém, bỏ bú

Khó thở, tím tái, nổi mề đay toàn thân, chân tay lạnh, nổi vân tím

Sốt cao liên tục trên 39 độ C, dùng hạ sốt không đỡ

Sốt trên 3 ngày

Vị trí tiêm sưng, cứng, đau và hạn chế vận động, có quầng đỏ kích thước > 2cm.

Cách xử trí các trường hợp có phản ứng sưng nóng đỏ đau tại vị trí tiêm

Không đắp bất kì chất gì vào vị trí tiêm

Nếu quầng đỏ tiếp tục to lên > 2cm, cứng, nóng →KHÁM LẠI NGAY.

Cách xử trí các trường hợp có phản ứng sốt:

Sốt < 38.5 độ C: Chườm mát bằng nước dưới vòi hoặc dùng miếng hạ sốt dán trán

Sốt > 38.5 độ C: Dùng thuốc hạ sốt theo đơn của bác sĩ.

Cách khắc phục cho bé sau tiêm chủng

Bế trẻ

Nên ở ngay cạnh trẻ khi tiêm để có thể làm phân tán tư tưởng của trẻ và giúp trẻ bình tĩnh hơn trong suốt quá trình tiêm chủng. Một lựa chọn lý tưởng là hãy bế trẻ, ôm bé vào lòng nhưng hãy chắc chắn rằng sẽ để lộ phần cánh tay hoặc đùi của trẻ ra ngoài để các nhân viên y tế có thể tiêm dễ dàng hơn.

Những trẻ lớn hơn một chút có thể ngồi lên đùi, mặt đối mặt với bạn để bé có thể nhìn thấy bạn như là một chỗ dựa vững chắc trong suốt thời gian tiêm chủng.

Cho trẻ bú

Cho trẻ bú có thể giúp trẻ giảm đau khi tiêm chủng. Những trẻ được bú mẹ trong khi tiêm vaccine sẽ khóc ít hơn so với những trẻ không được bú.

Tuy nhiên, các bác sỹ khuyên rằng, bạn nên cho trẻ bú sau khi đã tiêm xong như một sự trấn an, bởi nếu bú trước, rất có thể, trẻ sẽ nôn trớ trong quá trình tiêm chủng.

Thêm một chút đường

Rất nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng đường có thể giúp giảm cảm giác đau nhói khi tiêm vaccine. Đường đặc biệt sẽ hữu ích đối với trẻ em dưới 6 tháng. Mẹ có thể thử cho trẻ uống một chút nước đường trước khi tiêm hoặc nhúng núm vú vào dung dịch nước đường và để trẻ ngậm trong khi tiêm chủng.

Phân tán tư tưởng của trẻ

Phân tán tư tưởng của trẻ là một trong những cách rất hữu hiệu để làm giảm đau trong khi tiêm vaccine.

Khi đưa trẻ đi tiêm, hãy mang theo một đồ vật mà bạn biết chắc chắn rằng sẽ thu hút sự chú ý của trẻ, ví dụ như một trái bóng, thứ đồ chơi yêu thích của trẻ, hoặc một loại đồ chơi có thể tạo ra âm thanh.

Với trẻ lớn hơn một chút, hãy nói chuyện với bé, chỉ cho bé thấy một vài chi tiết lý thú xung quanh, kể cho bé nghe một vài chuyện đùa... để trẻ ít chú ý hơn vào mũi tiêm.

Hỏi về thuốc gây tê

Các loại kem bôi ngoài da có tác dụng gây tê, như EMLA có thể làm giảm đau khi tiêm vaccine. Tuy nhiên, loại thuốc này phải mất khoảng 1 tiếng mới phát huy tác dụng. Một số loại thuốc xịt có tác dụng làm gây tê và làm mát da cũng có thể sẽ giúp ích và phát huy tác dụng trong một vài giây.

Tuy nhiên, những loại thuốc này chưa được chứng minh khoa học là có hiệu quả. Nếu bạn lo ngại về việc con mình sẽ bị đau khi tiêm vaccine, hãy hỏi ý kiến bac sỹ về việc sử dụng các loại kem bôi gây tê trước khi dùng bất cứ loại nào cho bé.

Xoa lên da của trẻ

Sau khi tiêm, bạn có thể xoa nhẹ vùng da xung quanh chỗ tiêm nhưng lưu ý không được xoa trực tiếp bên trên vết tiêm. Việc mát xa nhẹ nhàng có thể giúp trẻ thư giãn và giảm cảm giác đau do việc tiêm chủng gây ra.

Một nghiên cứu trên người trưởng thành chỉ ra rằng, những người được xoa nhẹ nhàng lên da sau khi tiêm khoảng 10 giây sẽ ít bị đau hơn. Một nghiên cứu khác lại cho thấy, ấn mạnh lên da trước khi tiêm cũng có tác dụng giảm đau.

Sử dụng Tylenol

Cho con bạn sử dụng acetaminophen (Tylenol) một thời gian ngắn trước khi tiêm có thể giúp trẻ bớt đau khi tiêm. Tylenol cũng có thể làm giảm các cơn sốt nhẹ xảy ra sau tiêm chủng.

Tuy nhiên, một nghiên cứu mới đây chỉ ra rằng, sử dụng Tylenol để phòng cơn sốt có thể làm giảm hiệu quả của vaccine. Do vậy bạn nên hỏi ý kiến của bác sỹ về việc dùng thuốc giảm đau và thời điểm dùng thuốc trước khi dùng bất cứ loại thuốc giảm đau nào cho trẻ.

Sử dụng các biện pháp thay thế

Trong một số tình huống, bác sỹ có thể làm giảm bớt cơn đau bằng việc sử dụng một thiết bị không sử dụng kim tiêm, ví dụ như những thiết bị sử dụng áp lực từ không khí để đưa thuốc vào trong cơ thể.

Bạn có thể hỏi xem biện pháp này có thích hợp cho con bạn hay không, nhưng nhìn chung, biện pháp này đã được sử dụng tại Mỹ khi có rất nhiều người có cùng nhu cầu, cùng một lúc. Các nhà nghiên cứu vẫn đang tiếp tục nghiên cứu để tìm ra các biện pháp mới thay thế cho việc sử dụng kim tiêm

Nguồn tổng hợp